Nalatenschapsplanning en schenking

Schretlen Notaris is lid van Estate Planners Notariaat (EPN).

Schenken om erfbelasting te besparen

U kunt nu al vermogen overhevelen naar uw kinderen, zodat zij later na uw overlijden veel minder erfbelasting (successierecht) hoeven te betalen. U kunt dan handig gebruikmaken van de mogelijkheden om belastingvrij te schenken (jaarlijkse vrijstellingen).

Vrijstellingen schenkbelasting voor het jaar 2020 per kind: Kinderen (jaarlijks) € 5.515,-; kinderen van vanaf 18 tot 40 jaar (eenmalig) € 26.040,-- ; kinderen vanaf 18 tot 40 jaar (eenmalig), indien de schenking wordt aangewend voor een studie, € 55.114,--. En zelfs ruim € 103.000,-- voor de aankoop of onderhoud van een huis of de aflossing van een eigen woning-lening.

Mogelijk is ook “schenken op papier” oftewel royaal zijn zonder voor Sinterklaas te spelen. U schenkt een bedrag doch leent het direct weer terug. Dat gebeurt allemaal in een notariële akte. Vandaar de naam, "schenken op papier”. Zo hoeft u het bedrag tijdens uw leven niet te missen en kunt het zelfs gewoon naar eigen believen uitgeven. Maar de schenking wordt wel voor de erfbelasting afgetrokken van uw nalatenschap. Deze schulden uit vrijgevigheid aan uw kinderen zorgen ervoor dat het saldo van uw nalatenschap lager is, mogelijk zelfs zo laag, dat uw kinderen geen erfbelasting meer hoeven te betalen.

Van belang bij deze "papieren" schenkingen is wel dat u aantoonbaar ieder jaar 6% rente over het geschonken bedrag aan de kinderen overmaakt. Dat hoeft natuurlijk niet, als u het geschonkene tussentijds zelf al zou hebben uitgegeven.

De wet, de fiscus en de vererving van uw nalatenschap

Download hier de quick scan nalatenschapsplanning

In het nieuwe erfrecht sinds 1 januari 2003 is een vererving volgens de wet opgenomen voor alle gezinnen die niets bij testament geregeld hebben.Wat is veranderd ? Bij overlijden van een ouder erven de achterblijvende echtgenoot en de kinderen nog steeds ieder voor een gelijk deel. Veranderd is dat tegelijkertijd de gehele nalatenschap bij de achterblijvende ouder terecht komt.Voorheen werd dit effect pas gerealiseerd via het bekende testament ter verzorging van de langstlevende, de ouderlijke boedelverdeling. De wet noemt dit nu de wettelijke verdeling.

Ook wordt het erfdeel van ieder kind omgezet in een vordering op de achterblijvende ouder. Zij wordt in de regel pas uitgekeerd na overlijden van die ouder. Laatstgenoemde is over deze schuld aan de kinderen volgens de wet pas rente verschuldigd indien de wettelijke rente hoger is dan 6 % . Momenteel is deze lager, dus deze schuld zou nu renteloos zijn.

Tip: Tenzij gebruik gemaakt wordt van de gegeven mogelijkheid aan de erfgenamen om binnen 8 maanden na het overlijden met elkaar een andere rente af te spreken. En dat is interessant.

Stel, familie van Dijk heeft een vermogen van 900.000,--. Vader en moeder zijn in gehuwd in algehele gemeenschap van goederen. Er zijn 2 kinderen. Bij overlijden erft ieder 150.000,-- Dit betekent dat de langstlevende geen erfbelasting hoeft te betalen omdat hij onder de vrijstelling valt. Ieder van de kinderen is over zijn erfdeel erfbelasting verschuldigd, hetgeen voorgeschoten wordt door de 2^e ouder. Aan de langstlevende is alles toebedeeld krachtens de wettelijke verdeling. De kinderen hebben een renteloze vordering. Stel nu dat de langstlevende een rente verschuldigd is over de vordering van ieder kind van 150.000,--.

Een eerste voordeel hiervan is dat hierdoor optimaler gebruik gemaakt wordt van de mogelijkheden om erfbelasting over meerdere erfgenamen te spreiden en gebruik te maken van de laagste tarieven. Of dit zo is, hangt af van de leeftijd en/of het aantal van de erfgenamen; alsmede van de omvang van de nalatenschap. Dan zal een rente toegepast worden die ervoor zorgt dat de tweede ouder zoveel ontvangt uit de nalatenschap dat maximaal gebruik gemaakt wordt van de wettelijke vrijstelling voor erfbelasting van de langstlevende. De hoogte van de rente is voor de fiscus namelijk van invloed op de te belasten waarde van de verkrijging van de erfgenaam.

Tegelijkertijd worden door deze rente de erfdelen, waarover de kinderen erfbelasting betalen zo laag mogelijk gehouden. Zij betalen dienovereenkomstig zo min mogelijk erfbelasting

Een tweede voordeel hiervan kan zijn dat op deze wijze de hoogte van de vorderingen van de kinderen gestuurd kunnen worden. Bij toepassing van een rente zal de vordering bij het overlijden van de tweede ouder als een hogere schuld in zijn nalatenschap vallen. In dit geval betekent een rente van 10 % bijvoorbeeld dat ieder jaar 15.000,-- op de vordering bijgeschreven wordt. Het resultaat is dat in de nalatenschap van de tweede ouder een hele hoge vordering van de kinderen kan zitten. En dit is aantrekkelijk vanuit het oogpunt van het besparen van de door de kinderen verschuldigde erfbelasting bij het overlijden van de tweede ouder. Hoe hoger de schuld, hoe kleiner zijn nalatenschap en daarmede de erfdelen van de kinderen en daardoor weer minder erfbelasting

Wel moet ervoor gewaakt worden dat het vermogen van de tweede ouder door een hele hoge rente helemaal uitgehold wordt. Met name indien deze nog een heel leven met alles dat daarbij hoort voor de boeg heeft, zal deze ook zelf iets willen nalaten. Tenzij het toch bij dezelfde kinderen terecht komt, dan zal het om het even zijn. Dan is besparing van erfbelasting het enige wat telt.

Een derde voordeel is dat over deze rente geen inkomstenbelasting verschuldigd is. Via bijschrijving dan wel betaling is dit aantrekkelijk in het kader van de overheveling van vermogen, zonder schenkingsrecht, naar de volgende generatie.

De keerzijde is dat de rente voor de tweede ouder ook niet aftrekbaar is. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de rente over de schuld aan de kinderen, die betrekking heeft op het woonhuis. Gewoonlijk is deze aftrekbaar in Box I IB, in deze bijzondere situatie niet.

Indien gewenst kan dit ondervangen worden door te kiezen voor de fiscalisering van de verdeling. In dat geval zal met een testament gewerkt worden of wordt door de erfgenamen in onderling overleg, na ongedaanmaking van de wettelijke regeling, een verdeling tot stand gebracht.

Dat brengt aanvullende voordelen met zich mee: de rente is aftrekbaar, eventueel tegen het allerhoogste rentepercentage in Box I Inkomstenbelasting, omdat het dan een rente is over een eigen woning-schuld aan de kinderen, hun vorderingen. Wel wordt deze schuld, zijnde hun bezittingen in de vorm van vorderingen, bij de kinderen belast tegen het lagere belastingtarief van 1,2 % rendementsheffing. Wel betekent dit dat ook de rest van erfdelen bij de kinderen onder de rendementsheffing van Box III IB valt. Het is dus met name aantrekkelijk als het vermogen voornamelijk uit een huis bestaat ( waarop ook nog nauwelijks hypotheekschuld rust).

De uitsluitingsclausule (anti-schoonzoon of -schoondochterclausule)

Veel ouders gunnen hun kinderen graag een voordeel bij overlijden, maar willen niet dat vervolgens na een echtscheiding de ex-echtgenoten/ex-partners van hun kinderen recht hebben op de helft hiervan.

Dit gebeurt als uw kind in algehele gemeenschap van goederen is gehuwd of zal huwen. (Sinds 2018 komt dit overigens minder voor vanwege een wijziging van het huwelijksvermogensrecht) Of als er weliswaar huwelijkse voorwaarden zijn gemaakt maar deze een regeling inhouden waarbij bij echtscheiding het een en ander wordt verrekend. In uw testament is bepaald dat het hetgeen uw kinderen erven niet zal vallen in een (huwelijks)gemeenschap waarin uw kind is gehuwd of ooit gehuwd zal zijn, zodat bij een echtscheiding van uw kind de erfenis niet in de verdeling tussen uw kind en diens ex wordt betrokken. Een en ander geldt ook voor het geval uw kind als partner is geregistreerd (niet te verwarren met een samenlevingscontract). Bij een samenlevingscontract kan het spelen als daarin een verrekenbeding bij uit elkaar gaan is opgenomen, dat aangeeft dat dan alle vermogen van de partners tussen hen verdeeld zal worden. Dit komt overigens weinig voor.

Wilt u meer informatie dan nodig ik uit om contact op te nemen voor een vrijblijvende afspraak.

Bel mr. K.J.M. Schretlen, 0492-370090