Schenken en erven in het kader van bedrijfsopvolging
FISCALE FACILITEITEN VOOR EEN BEDRIJFSOVERDRACHT MIDDELS SCHENKING EN ERVEN
Vader Piet is eigenaar van een goedlopend timmerbedrijf. Zoon Henk is reeds geruime tijd in loondienst werkzaam bij zijn vader en is er mede de oorzaak van dat het bedrijf de financiële crisis zo goed overleefd heeft.
Vader Piet wil het rustiger aan gaan doen en zijn bedrijf overdragen aan zijn zoon. Zoon Henk heeft echter niet het geld om deze overdracht te kunnen betalen.
Vader Piet heeft wel eens gehoord over de mogelijkheid om een bedrijf te schenken. Zou dit voor Henk een oplossing kunnen zijn?
Vader Piet is echter een voorzichtig man en wil weten welke fiscale spelregels hier dan om de hoek komen kijken.
Bij leven.
Inkomstenbelasting.
Overdracht, schenking daaronder begrepen is een belaste handeling voor de Inkomstenbelasting. Dit betekent dat bij schenking er in beginsel afgerekend dient te worden over de in de onderneming aanwezige goodwill, stille reserves en fiscale reserves (kortweg genoemd de stakingswinst).
Er hoeft echter niet te worden afgerekend indien het bedrijf wordt overgedragen aan een werknemer die voorafgaande aan de overdracht reeds 36 maanden (in loondienst) werkzaam is geweest in de onderneming.
Aangezien zoon Henk reeds vanaf 2008 in het bedrijf werkzaam is kan vader Piet zijn bedrijf dus belastingvrij aan zoon Henk schenken.
Schenkbelasting.
Echter, aangezien hier een bedrijf wordt geschonken is er ook schenkbelasing verschuldigd. Vader Piet dreigt dus van de regen in de drup te komen.
Gelukkig kent ook de Successiewet een (voorwaardelijke) vrijstelling bij schenking van een onderneming, de zogenaamde B(edrijfs Opvolgings Regeling, kortweg genaamd BOR.
Voorwaarde is wel dat vader Piet de onderneming reeds vijf jaar heeft gedreven en dat zoon Henk de onderneming vijf jaar dient voort te zetten.
Deze vrijstelling is echter geen volledige vrijstelling. Afhankelijk van de waarde van de geschonken onderneming kan nog schenkbelasting verschuldigd zijn. Uitstel van betaling voor een periode van tien jaar is mogelijk.
Zolang de waarde van het verkregen ondernemingsvermogen € 1.102.209 (cijfer 2020) niet te boven gaat is er een volledige vrijstelling.
Voot het restant geldt een vrijstelling van 83%
Indien zoon een koopsom betaald voor de overname, maar niet de volle prijs, dan is het belangrijk er op te letten dat de faciliteit zoveel mogelijk wordt benut.
Hierbij nog een opmerking, terzijde: Ook als de aanslag nihil is wegens benutten van de vrijstelling, is het aan te raden om bezwaar te maken als de onderneming te hoog is gewaardeerd. Indien namelijk alsnog de faciliteit buiten toepassing blijft, bijvoorbeeld wegens het niet volmaken van de 5 jaars voorzettingseis, dan is de waarde alsnog van belang. Maar op dat moment is bezwaar niet meer mogelijk!
Let op: dezelfde faciliteiten zijn van toepassing indien vader Piet en zoon Henk een vennootschap onder firma hebben en vader Piet zijn aandeel in de VOF wenst over te dragen aan zoon Henk.
Echter voordat vader Piet gevolg kan geven aan zijn voornemen zijn onderneming via schenking over te dragen aan zijn zoon Henk komt hij onverwachts te overlijden.
Kan de onderneming nu nog steeds belastingvrij aan zoon Henk worden overgedragen?
Bij overlijden
Inkomstenbelasting.
Ook bij overlijden dient er afgerekend te worden over de stakingswinst. Echter indien zoon Henk (als zijnde de erfgenaam) de onderneming voortzet dan blijft afrekening achterwege.
Erfbelasting.
Ook voor wat betreft de verschuldigde erfbelasting is er een faciliteit, gelijk aan die voor de schenkbelasting zoals hierboven beschreven van toepassing met dien verstande dat vader Piet de onderneming "slechts" gedurdende één jaar voor zijn overlijden gedreven moet hebben.
Vader Piet heeft in het verleden zijn eenmanszaak ingebracht in een B.V. waarvan hij alle aandelen houdt. Zoon Henk is in loondienst bij zijn vader werkzaam.
Ook heeft vader Piet nog een bedrijfspand dat tot zijn privé vermogen behoort en dat hij verhuurt aan zijn B.V. Dit pand kwalificeert dus als een TBS pand.
Vader Piet heeft nog steeds het voornemen zijn onderneming over te dragen aan zijn zoon maar nu door zijn aandelen in de B.V. (en daarmee indirect zijn onderneming) over te dragen. Ook het TBS pand dien aan zoon Henk te worden overgedragen.
Bij leven.
Inkomstenbelasting
Schenking van AB aandelen is onder voorwaarden vrijgesteld van de heffing van Inkomstenbelasting. Één van deze eisen is dat de verkrijger reeds gedurende 36 maanden in dienstbetrekking werkzaam is geweest in de vennootschap.
Echter, schenking van het TBS pand kan niet belastingvrij geschieden. Hier dient afgerekend te worden over de in dit pand aanwezige meerwaarde. Echter er kan voor maximaal 10 jaar uitstel van betaling worden verkregen en er dient zekerheid te worden gesteld.
Schenkbelasting.
Zowel de AB aandelen als het TBS pand kan vrij van schenkbelasting worden overgedragen aan zoon Henk door gebruik te maken van de (voorwaardelijke) vrijstelling van de BOR. Zolang de waarde van de aandelen en het TBS pand € 1.102.209 niet te boven gaat bedraagt de vrijstelling 100%. Daarboven bedraagt de vrijstelling 83%.
Let wel: aan de vrijstelling in de BOR met betrekking tot het TBS pand is een extra voorwaarde verbonden. De vrijstelling geldt alleen indien de TBS regeling toepassing blijft vinden. Zoon Henk dient aldus een zodanig aantal aandelen in de B.V. te (ver)krijgen dat sprake is van een aanmerkelijk belang.
Bij overlijden.
Inkomstenbelasting.
Als aan bepaalde voorwaarden voldaan wordt dan is de overgang van AB aandelen krachtens erfrecht vrijgesteld van belastingheffing in de Inkomstenbelasting.
Over het TBS pand dient in beginsel afgerekend te worden maar dit kan worden voorkomen doordat er een doorschuiffaciliteit is.
Dit is dus een verschil met het schenken van een TBS pand, dan dient er immers wel afgerekend te worden, zij het dat er uitstel van betaling kan worden gekregen voor een termijn van maximaal 10 jaar en er dient zekerheid te worden gesteld.
Voorwaarde is wel dat de TBS-werkzaamheid wordt voortgezet, met andere woorden de erfgenamen moeten ook een zodanig aantal aandelen in de B.V. verwerven dat sprake is van een AB.
Is er geen sprake van de verwerving van een AB dan dient er dus afgerekend te worden. Er is dan wel de mogelijkheid van (maximaal) tien jaar uitstel van betaling.
Erfbelasting.
Voor zowel de AB aandelen als het TBS pand geldt dat deze een beroep kunnen doen op de BOR. Voor wat betreft het TBS pand verwijzen wij naar het onderdeel Schenkbelasting; bij leven.
Van belang voor de faciliteiten bij overlijden is dat de nalatenschap binnen 2 jaar na overlijden wordt verdeeld, danwel dat het legaat van het bedrijf binnen die tijd wordt afgegeven.
Conclusie.
In het bovenstaande hebben wij de hoofdlijnen geschetst van diverse faciliteiten in de Inkomstenbelasting en de Successiewet met het oog op de bedrijfsopvolging.
Echter bedrijfsopvolging is en blijft maatwerk. Het raadplegen van een adviseur bevelen wij dan ook ten sterkste aan.
Overigens biedt de bedrijfsopvolging ook mogelijkheden om belastingen te besparen als de kinderen eigenlijk helemaal niet de onderneming zelf willen voorzetten. Zij kunnen bijvoorbeeld iemand inhuren om het werk te doen, maar zelf aandeelhouders blijven. Zij kunnen het ondernemingsvermogen dan vrij van belastingen verkrijgen.
Het is goed om te weten dat de faciliteiten alleen gelden voor ondernemingsvermogen op de balans en niet bijvoorbeeld voor beleggingen zoals pensioenen. Gaat het om beleggingen in de onderneming, dan geldt de faciliteit slechts voor 5% daarvan.
